Điểm mới của Bộ Luật lao động 2019

Từ ngày 1/1/2021, bộ luật lao động 2019 chính thức có hiệu lực. Do vậy, việc nghiên cứu về điểm mới của bộ luật lao động 2019 là một nhu cầu cấp thiết không chỉ với người lao động, các doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh mà còn là của giảng viên và sinh viên ngành Kinh tế nói chung và Tài chính – Kế toán nói riêng.

»»»Xem thêm: Khóa học hành chính nhân sự chuyên nghiệp dành cho người mới bắt đầu

Văn bản pháp luật liên quan

Quốc hội ban hành:

• Bộ luật lao động số 45/2019/QH14
• Bộ luật lao động năm 2019 có hiệu lực từ ngày 01/01/2021 và sẽ thay thế cho Bộ luật Lao động 2012 hiện hành

Khái quát về Bộ luật lao động 2019

Phạm vi điều chỉnh

Bộ luật Lao động quy định tiêu chuẩn lao động; quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của người lao động, người sử dụng lao động, tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở, tổ chức đại diện người sử dụng lao động trong quan hệ lao động và các quan hệ khác liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động; quản lý nhà nước về lao động.

Đối tượng áp dụng

• Người lao động, người học nghề, người tập nghề và người làm việc không có quan hệ lao động.
• Người sử dụng lao động.
• Người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam.
• Cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động.

Điểm mới của bộ luật lao động

Mở rộng phạm vi và đối tượng điều chỉnh

Bộ luật Lao động 2012 quy định tiêu chuẩn lao động; quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của người lao động, người sử dụng lao động... trong quan hệ lao động và các quan hệ khác liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động thì Bộ luật Lao động 2019 mở rộng thêm đối tượng là người làm việc không có quan hệ lao động cùng một số tiêu chuẩn riêng. 

Quốc khánh được nghỉ 2 ngày

Không còn hợp đồng theo mùa vụ

Điều 20 Bộ luật Lao động sửa đổi đã bỏ nội dung về hợp đồng mùa vụ hoặc theo một công việc có thời hạn dưới 12 tháng, thay vào đó chỉ còn 02 loại hợp đồng là: hợp đồng lao động không xác định thời hạn và hợp đồng lao động xác định thời hạn.

Ghi nhận hình thức hợp đồng lao động điện tử

Điều 14 Bộ luật Lao động mới đã ghi nhận thêm hình thức giao kết hợp đồng lao động thông qua phương tiện điện tử có giá trị như hợp đồng lao động bằng văn bản.

Tăng tuổi nghỉ hưu lên 62 tuổi với nam, 60 tuổi với nữ

Theo điều 169, Bộ luật lao động 2019,

Tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035.

Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với nam; đủ 55 tuổi 04 tháng đối với nữ. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng với lao động nam; 04 tháng với lao động nữ.

Riêng người bị suy giảm khả năng lao động; làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hay làm việc ở nơi có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn thì có thể nghỉ hưu trước không quá 05 tuổi.

Được ký hợp đồng xác định thời hạn nhiều lần với người cao tuổi

Điều 149 Bộ luật Lao động cho phép người sử dụng lao động thỏa thuận giao kết nhiều lần hợp đồng lao động xác định thời hạn với người cao tuổi thay vì kéo dài thời hạn hợp đồng lao động hoặc giao kết hợp đồng lao động mới như trước đây.

Thêm trường hợp nghỉ việc riêng hưởng nguyên lương

Điều 115 Bộ luật Lao động mới đã bổ sung thêm trường hợp cha nuôi, mẹ nuôi chết.
Lúc này, người lao động cũng được nghỉ 03 ngày như trường hợp bố đẻ, mẹ đẻ hay bố/mẹ chồng, bố/mẹ vợ chết. 

Người lao động được đơn phương chấm dứt hợp đồng không cần lý do 

Điều 35 Bộ luật Lao động 2019 cho phép NLĐ được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng không cần lý do mà chỉ cần báo trước 30 ngày với hợp đồng xác định thời hạn và 45 ngày với HĐ không xác định thời hạn.

Trong một số trường hợp, NLĐ còn được đơn phương chấm dứt hợp đồng mà không cần báo trước, như:

Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều kiện làm việc theo thỏa thuận;

- Không được trả đủ lương hoặc trả lương không đúng thời hạn;

- Bị người sử dụng lao động ngược đãi, đánh đập hoặc có lời nói, hành vi nhục mạ, hành vi làm ảnh hưởng đến sức khỏe, nhân phẩm, danh dự; bị cưỡng bức lao động;

- Bị quấy rối tình dục tại nơi làm việc;

- Lao động nữ mang thai phải nghỉ việc;

- Đủ tuổi nghỉ hưu, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác;

- Người sử dụng lao động cung cấp thông tin không trung thực làm ảnh hưởng đến việc thực hiện hợp đồng lao động.

Người lao động cũng được quyền yêu cầu người sử dụng lao động cung cấp bản sao các tài liệu liên quan đến quá trình làm việc của mình khi chấm dứt hợp đồng lao động; các chi phí của việc cung cấp do người sử dụng lao động chi trả...

Có thể ủy quyền cho người khác nhận lương

Khi trả lương qua ngân hàng, người sử dụng lao động phải trả phí mở tài khoản

Việc trả các loại phí liên quan đến mở tài khoản và phí chuyển tiền là trách nhiệm bắt buộc của người sử dụng lao động.

Cấm ép người lao động dùng lương để mua hàng hóa, dịch vụ của công ty

Người lao động có thể được "thưởng" không chỉ bằng tiền

Bộ luật Lao động 2019 quy định về “Thưởng” thay vì “Tiền thưởng” như Bộ luật cũ. Theo đó khái niệm thưởng cho người lao động cũng được mở rộng ra, có thể là tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động.

Khi trả lương, doanh nghiệp phải gửi bảng kê chi tiết cho người lao động

Nhằm minh bạch tiền lương của người lao động, Bộ luật này yêu cầu mỗi lần trả lương, người sử dụng lao động phải thông báo bảng kê trả lương người lao động, trong đó ghi rõ: Tiền lương; Tiền lương làm thêm giờ; Tiền lương làm việc vào ban đêm; Nội dung và số tiền bị khấu trừ (nếu có)…

Không được sửa đổi thời hạn HĐLĐ bằng phụ lục HĐLĐ

Bổ sung quy định về thời hạn học nghề, tập nghề

Điều 61 bổ sung quy định cụ thể hơn về học nghề và tập nghề:

• Học nghề để làm việc cho người sử dụng lao động là việc người sử dụng lao động tuyển người vào để đào tạo nghề nghiệp tại nơi làm việc.
• Tập nghề để làm việc cho người sử dụng lao động là việc người sử dụng lao động tuyển người vào để hướng dẫn thực hành công việc, tập làm nghề theo vị trí việc làm tại nơi làm việc.

Bổ sung quy định cụ thể về thời hạn học nghề: theo Luật GDNN, thời hạn tập nghề: không quá 03 tháng.

Thay đổi tiền lương ngừng việc trong trường hợp đặc biệt có thể được thỏa thuận thấp hơn mức lương tối thiểu

Điều 99 về tiền lương ngừng việc:

• Nếu vì sự cố về điện, nước mà không do lỗi của NSDLĐ, NLĐ hoặc vì nguyên nhân khác quan thì tiền lương ngừng việc được hai bên thỏa thuận theo các trường hợp sau:
• Ngừng việc từ 14 ngày làm việc trở xuống thì thỏa thuận tiền lương ngừng việc không thấp hơn mức lương tối thiểu
• Ngừng việc trên 14 ngày làm việc thì tiền lương ngừng việc do hai bên thỏa thuận nhưng phải đảm bảo tiền lương ngừng việc trong 14 ngày làm việc đầu tiên không thấp hơn mức lương tối thiểu.

Như vậy, Bộ Luật Lao động 2019 đã có nhiều chỉnh sửa để phù hợp với thực tế hơn, cũng như đưa ra những quy định bảo vệ quyền lợi người lao động tốt hơn. Vì vậy, Doanh nghiệp và người lao động cần tìm hiểu cặn kẽ để nắm rõ quyền lợi và trách nhiệm của mình, và thực hiện đúng pháp luật.