Cách Tính Mức Đóng BHXH Cho Hộ Kinh Doanh Cá Thể

Chủ hộ kinh doanh cá thể không chỉ phải gánh vác việc quản lý và lợi nhuận, mà còn tự xây dựng nền tảng an sinh cho chính mình. Thiếu đi sự bảo đảm từ doanh nghiệp đối với chế độ thai sản, ốm đau, hưu trí, BHXH trở thành tấm lá chắn quan trọng giúp bạn yên tâm hơn cho tương lai.

Vậy hộ kinh doanh cá thể có bắt buộc phải tham gia BHXH không? Nếu tham gia thì mức đóng, thủ tục và quyền lợi cụ thể ra sao?

Trong bài viết này, chuyên gia nhân sự của Lê Ánh HR sẽ phân tích rõ quy định pháp lý, cách tính mức đóng BHXH cho hộ kinh doanh cá thể và những quyền lợi quan trọng, giúp bạn có quyết định chính xác cho tài chính và an sinh của mình.

I. Hộ Kinh Doanh Cá Thể Có Bắt Buộc Phải Đóng BHXH Không?

Trước khi xác định mức đóng BHXH cho hộ kinh doanh cá thể, giải đáp vấn đề hộ kinh doanh cá thể có bắt buộc phải đóng BHXH là vướng mắc lớn nhất của hầu hết các chủ hộ kinh doanh.

Để trả lời chính xác, chúng ta cần phân định rõ hai đối tượng: chủ hộ kinh doanh và người lao động được hộ kinh doanh thuê mướn.

1. Quy định BHXH đối với Chủ Hộ Kinh Doanh Cá Thể:

Căn cứ theo Khoản 1, Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc bao gồm người lao động có hợp đồng lao động, cán bộ công chức, viên chức, sĩ quan quân đội,... và không hề đề cập đến "chủ hộ kinh doanh cá thể".

Thay vào đó, tại Khoản 4, Điều 2, Luật BHXH 2014 quy định đối tượng tham gia BHXH tự nguyện là "Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 Điều này".

Kết luận: Chủ hộ kinh doanh cá thể KHÔNG thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Thay vào đó, bạn được khuyến khích tham gia theo hình thức BHXH TỰ NGUYỆN để được hưởng các chế độ hưu trí và tử tuất khi hết tuổi lao động hoặc không may gặp rủi ro. Đây là một chính sách an sinh mang tính nhân văn sâu sắc của Nhà nước, tạo điều kiện cho những người lao động tự do, chủ cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ có một điểm tựa tài chính vững chắc khi về già.

2. Đối với Người Lao Động do Hộ Kinh Doanh Thuê Mướn:

Trường hợp hộ kinh doanh của bạn có quy mô phát triển và bạn tiến hành thuê mướn, sử dụng lao động có ký kết hợp đồng lao động từ đủ 01 tháng trở lên, câu chuyện sẽ hoàn toàn khác. Lúc này, bạn với tư cách là người sử dụng lao động, BẮT BUỘC phải đăng ký tham gia và đóng BHXH bắt buộc cho những người lao động đó theo đúng quy định của pháp luật. Việc không tuân thủ sẽ dẫn đến các rủi ro pháp lý và các khoản phạt, truy thu từ cơ quan BHXH.

Như vậy, cần phải hiểu rõ: Việc đóng BHXH cho chính bản thân chủ hộ là tự nguyện, nhưng đóng cho nhân viên có hợp đồng lao động là trách nhiệm bắt buộc.

>>>>> Xem nhiều: Khóa học hành chính nhân sự ở Hà Nội

II. Hướng Dẫn Cách Tính Mức Đóng BHXH Tự Nguyện Chi Tiết (A-Z)

Khi đã quyết định tham gia BHXH tự nguyện, việc hiểu rõ cách tính mức đóng là vô cùng quan trọng để bạn có thể lên kế hoạch tài chính phù hợp. Công thức tính toán khá đơn giản, nhưng cần nắm vững các thành phần trong đó.

1. Công Thức Tính Mức Đóng BHXH Tự Nguyện

Theo quy định tại Điều 87 Luật BHXH 2014, mức đóng hàng tháng được xác định như sau:

Mức đóng BHXH hàng tháng = 22% x Mức thu nhập tháng do người tham gia lựa chọn

Trong đó, 22% là tỷ lệ đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất.

2. Mức Thu Nhập Tháng Do Người Tham Gia Lựa Chọn

Đây chính là yếu tố linh hoạt nhất của chính sách BHXH tự nguyện. Bạn có toàn quyền lựa chọn một mức thu nhập hàng tháng để làm căn cứ đóng BHXH, miễn là mức thu nhập này nằm trong giới hạn cho phép của pháp luật. Mức thu nhập bạn chọn càng cao, thì mức đóng hàng tháng sẽ càng cao, và tương ứng, mức lương hưu sau này của bạn cũng sẽ cao hơn.

Giới hạn của mức thu nhập lựa chọn được quy định như sau:

Mức thấp nhất (Sàn): Bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn tại thời điểm đóng. Theo Nghị định 07/2021/NĐ-CP, mức này hiện là 1.500.000 đồng/tháng.

Mức cao nhất (Trần): Bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng. Với mức lương cơ sở hiện tại là 1.800.000 đồng/tháng, mức thu nhập lựa chọn tối đa là 20 x 1.800.000 = 36.000.000 đồng/tháng.

3. Các Ví Dụ Minh Họa Cụ Thể

Để bạn dễ hình dung, chúng ta hãy cùng xem qua một vài ví dụ:

Ví dụ 1: Chọn mức đóng thấp nhất

Anh An, chủ một tiệm tạp hóa, quyết định tham gia BHXH tự nguyện với mức thu nhập lựa chọn thấp nhất để giảm áp lực tài chính hàng tháng.

Mức thu nhập lựa chọn: 1.500.000 đồng/tháng.

Số tiền BHXH anh An đóng hàng tháng = 22% x 1.500.000 = 330.000 đồng/tháng.

Ví dụ 2: Chọn mức đóng trung bình

Chị Bình, chủ một cửa hàng thời trang online, có thu nhập ổn định và muốn có mức lương hưu tốt hơn. Chị chọn mức thu nhập làm căn cứ đóng là 8.000.000 đồng/tháng.

Mức thu nhập lựa chọn: 8.000.000 đồng/tháng.

Số tiền BHXH chị Bình đóng hàng tháng = 22% x 8.000.000 = 1.760.000 đồng/tháng.

Ví dụ 3: Chọn mức đóng cao nhất

Chú Cường, chủ một hộ kinh doanh vật liệu xây dựng, đang ở độ tuổi 50 và muốn tối đa hóa lương hưu trong những năm còn lại. Chú chọn mức thu nhập cao nhất cho phép.

Mức thu nhập lựa chọn: 36.000.000 đồng/tháng.

Số tiền BHXH chú Cường đóng hàng tháng = 22% x 36.000.000 = 7.920.000 đồng/tháng.

4. Chính Sách Hỗ Trợ Tiền Đóng Từ Nhà Nước

Đây là một ưu đãi đặc biệt nhằm khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện. Tùy thuộc vào hoàn cảnh, bạn sẽ được Nhà nước hỗ trợ một phần tiền đóng. Cụ thể theo Nghị định 134/2015/NĐ-CP:

• Hỗ trợ 30% trên mức đóng BHXH hàng tháng đối với người tham gia thuộc hộ nghèo.
• Hỗ trợ 25% trên mức đóng BHXH hàng tháng đối với người tham gia thuộc hộ cận nghèo.
• Hỗ trợ 10% trên mức đóng BHXH hàng tháng đối với các đối tượng khác.

Áp dụng vào ví dụ 1 của anh An (chọn mức đóng thấp nhất 330.000 đồng/tháng):

- Nếu anh An thuộc hộ nghèo: Số tiền thực đóng = 330.000 - (30% x 330.000) = 231.000 đồng/tháng.

- Nếu anh An thuộc hộ cận nghèo: Số tiền thực đóng = 330.000 - (25% x 330.000) = 247.500 đồng/tháng.

- Nếu anh An là đối tượng khác: Số tiền thực đóng = 330.000 - (10% x 330.000) = 297.000 đồng/tháng.

Chính sách hỗ trợ này giúp giảm đáng kể gánh nặng tài chính, giúp nhiều chủ hộ kinh doanh có thể tiếp cận với lưới an sinh xã hội.

III. Thủ Tục Đăng Ký và Phương Thức Đóng BHXH Tự Nguyện Linh Hoạt

Quy trình đăng ký tham gia BHXH tự nguyện hiện nay đã được đơn giản hóa tối đa để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân.

1. Hồ Sơ Đăng Ký Tham Gia Lần Đầu

Bạn chỉ cần chuẩn bị những giấy tờ đơn giản sau:

• Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS).

Bạn có thể nhận mẫu này trực tiếp tại cơ quan BHXH hoặc các điểm thu.

• Căn cước công dân (CCCD) hoặc Chứng minh nhân dân/Hộ chiếu còn hiệu lực.

2. Nơi Nộp Hồ Sơ và Đăng Ký

Bạn có thể lựa chọn một trong các địa điểm sau để đăng ký:

• Cơ quan BHXH quận/huyện/thành phố nơi bạn đang cư trú (thường trú hoặc tạm trú).
• Các tổ chức dịch vụ được ủy quyền thu BHXH, BHYT: Đây là kênh thuận tiện và phổ biến nhất, bao gồm các điểm giao dịch của Bưu điện Việt Nam (Vietnam Post), Viettel, và các ngân hàng có liên kết. Nhân viên tại đây sẽ hướng dẫn bạn điền tờ khai và hoàn tất thủ tục.
• Đăng ký online qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia: Nếu bạn thành thạo công nghệ, đây là phương thức nhanh chóng và tiện lợi, không cần phải di chuyển.

3. Các Phương Thức Đóng Tiền Linh Hoạt

Một ưu điểm lớn của BHXH tự nguyện là cho phép người tham gia lựa chọn phương thức đóng tiền rất linh hoạt, phù hợp với dòng tiền kinh doanh của mình:

• Đóng hàng tháng: Phù hợp nếu bạn muốn chia nhỏ khoản tiền, dễ quản lý chi tiêu.
• Đóng 3 tháng một lần: Giảm số lần phải đi đóng tiền.
• Đóng 6 tháng một lần.
• Đóng 12 tháng một lần.
• Đóng một lần cho nhiều năm về sau: Phương thức này cho phép bạn đóng trước cho tối đa 5 năm một lần.
• Đóng một lần cho những năm còn thiếu: Áp dụng cho trường hợp người tham gia đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng còn thiếu thời gian đóng (tối đa 10 năm) để hưởng lương hưu.

Việc lựa chọn phương thức đóng định kỳ dài (3, 6, 12 tháng) giúp bạn tránh được việc quên đóng, làm gián đoạn quá trình tham gia, ảnh hưởng đến việc tính toán hưởng chế độ sau này.

Xem thêm: 

• Doanh Nghiệp Cần Lưu Ý Gì Khi Xây Dựng Bảng Lương Và Phụ Cấp
• Phân Tích Dữ Liệu Nhân Sự Là Gì? Lợi Ích Cho Doanh Nghiệp
• Nên Quản Lý Nhân Sự Trên Excel Hay Phần Mềm? So Sánh Và Gợi Ý
• Quản lý là gì? Quy trình quản lý hiệu quả
• CRM Là Gì? Đối Tượng Sử Dụng Phần Mềm CRM

IV. Toàn Bộ Quyền Lợi Vàng Khi Hộ Kinh Doanh Tham Gia BHXH Tự Nguyện

Mục tiêu cuối cùng của việc tích lũy BHXH chính là những quyền lợi thiết thực mà nó mang lại. Đối với BHXH tự nguyện, bạn sẽ được đảm bảo 2 chế độ cốt lõi là Hưu trí và Tử tuất.

1. Chế Độ Hưu Trí: Lương Hưu Vững Chắc Khi Về Già

Đây là quyền lợi quan trọng và hấp dẫn nhất. Khi bạn đóng đủ số năm và đến tuổi nghỉ hưu theo quy định, bạn sẽ được nhận lương hưu hàng tháng.

Điều kiện hưởng:

• Đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.
• Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của Bộ luật Lao động (tuổi nghỉ hưu đang được điều chỉnh tăng dần, đến năm 2028 là 62 tuổi đối với nam và đến năm 2035 là 60 tuổi đối với nữ).

Lợi ích của lương hưu:

• Nguồn thu nhập ổn định: Đảm bảo chi tiêu cơ bản khi bạn không còn khả năng lao động.
• Được điều chỉnh định kỳ: Mức lương hưu sẽ được Nhà nước điều chỉnh tăng theo chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế, giúp bạn chống lại sự trượt giá của đồng tiền.
• Được cấp thẻ BHYT miễn phí: Khi hưởng lương hưu, bạn sẽ được cấp thẻ BHYT với mức hưởng 95%, giúp giảm gánh nặng chi phí y tế khi tuổi cao sức yếu.
• Hưởng trọn đời: Lương hưu được chi trả đều đặn hàng tháng cho đến khi bạn qua đời.

2. Chế Độ Tử Tuất: San Sẻ Gánh Nặng Với Người Ở Lại

Trong trường hợp người tham gia không may qua đời, BHXH tự nguyện sẽ có chính sách hỗ trợ cho gia đình và thân nhân.

• Trợ cấp mai táng: Người lo chi phí mai táng cho người tham gia sẽ được nhận một khoản trợ cấp bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người đó qua đời (Ví dụ: 10 x 1.800.000 = 18.000.000 đồng).
• Trợ cấp tuất:
• Trợ cấp tuất một lần: Thân nhân sẽ nhận được một khoản tiền trợ cấp một lần. Mức hưởng được tính dựa trên số năm đã đóng BHXH.
• Trợ cấp tuất hàng tháng (dành cho thân nhân đủ điều kiện): Nếu người tham gia đã đóng BHXH từ đủ 15 năm trở lên và có thân nhân (con chưa thành niên, cha mẹ già yếu,...) không có thu nhập hoặc thu nhập thấp, những thân nhân này có thể được xét hưởng trợ cấp tuất hàng tháng.

Rõ ràng, việc tham gia BHXH tự nguyện không chỉ là lo cho bản thân mà còn là một hình thức thể hiện trách nhiệm, để lại một sự đảm bảo cho những người thân yêu nhất khi có rủi ro xảy ra.

V. Giải Đáp Các Vướng Mắc Thường Gặp Về BHXH Cho Hộ Kinh Doanh (FAQ)

1. Tôi có thể thay đổi mức thu nhập đóng BHXH tự nguyện đã chọn không?

Trả lời: Có. Bạn hoàn toàn có thể thay đổi mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện. Bạn có thể điều chỉnh tăng lên khi kinh doanh thuận lợi hoặc giảm xuống (nhưng không thấp hơn mức sàn) khi gặp khó khăn. Thủ tục thay đổi rất đơn giản, bạn chỉ cần liên hệ với cơ quan BHXH hoặc điểm thu nơi bạn đăng ký để làm thủ tục điều chỉnh.

2. Nếu tôi tạm ngừng kinh doanh, việc đóng BHXH sẽ như thế nào?

Trả lời: BHXH tự nguyện cho phép bạn tạm dừng đóng mà không cần làm thủ tục gì. Khi có điều kiện, bạn có thể tiếp tục đóng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng thời gian tạm dừng sẽ không được tính là thời gian tham gia BHXH. Điều này có thể ảnh hưởng đến tổng thời gian đóng cần thiết để hưởng lương hưu. Do đó, nếu có thể, bạn nên cố gắng duy trì việc đóng liên tục.

3. Đóng BHXH tự nguyện tối thiểu bao lâu thì được nhận lương hưu?

Trả lời: Theo quy định hiện hành, bạn cần có tối thiểu đủ 20 năm đóng BHXH và đủ tuổi nghỉ hưu để bắt đầu nhận lương hưu. Nếu khi đủ tuổi nghỉ hưu mà bạn chưa đóng đủ 20 năm, bạn có thể lựa chọn đóng một lần cho những năm còn thiếu (tối đa 10 năm) để đủ điều kiện hưởng lương hưu ngay.

4. Đóng BHXH tự nguyện có bao gồm Bảo hiểm y tế (BHYT) không?

Trả lời: Không. Đây là một điểm rất quan trọng cần lưu ý. Gói BHXH tự nguyện chỉ bao gồm 2 chế độ là hưu trí và tử tuất, không bao gồm chế độ BHYT. Để được đảm bảo quyền lợi khám chữa bệnh, chủ hộ kinh doanh nên tham gia BHYT theo hình thức hộ gia đình. Mức phí tham gia BHYT hộ gia đình tương đối thấp và được giảm dần từ thành viên thứ hai trở đi, nhưng quyền lợi mà nó mang lại là vô cùng lớn, giúp bạn chi trả phần lớn chi phí khi ốm đau, bệnh tật.

Tóm lại, đối với chủ hộ kinh doanh cá thể, việc tham gia BHXH tự nguyện là một quyết định đầu tư thông minh và mang tính chiến lược cho tương lai. Dù không phải là một nghĩa vụ bắt buộc, nhưng những lợi ích mà nó mang lại – một nguồn lương hưu ổn định, thẻ BHYT miễn phí khi về già, và chế độ tử tuất cho người thân – là một tấm lưới an sinh không thể thiếu trong bối cảnh cuộc sống luôn tiềm ẩn những rủi ro.

Với mức đóng linh hoạt, thủ tục đơn giản và đặc biệt là sự hỗ trợ từ Nhà nước, cánh cửa tham gia BHXH tự nguyện đang rộng mở hơn bao giờ hết. Đừng chần chừ, hãy chủ động tìm hiểu và đăng ký tham gia ngay hôm nay để xây dựng một tương lai độc lập, an yên và vững chắc về tài chính.

Nếu bạn còn bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại liên hệ với cơ quan BHXH gần nhất hoặc các chuyên gia nhân sự tại Lê Ánh HR để nhận được sự tư vấn tận tình và chính xác nhất!

Hy vọng bài viết này, Lê Ánh HR giúp hiểu rõ hơn về Cách Tính Mức Đóng BHXH Cho Hộ Kinh Doanh Cá Thể.

Lê Ánh HR - Nơi đào tạo hành chính nhân sự uy tín nhất hiện nay, đã tổ chức thành công rất nhiều khóa học hành chính nhân sự tại Hà Nội/TPHCM và Online, khóa học C&B, khóa học C&B chuyên sâu, khóa học bảo hiểm xã hội, khóa học thuế TNCN chuyên sâu, khoá học chuyên viên tuyển dụng, khóa học xây dựng ứng dụng KPI và BSC khóa học quản trị hành chính văn phòng ... và hỗ trợ kết nối tuyển dụng cho hàng nghìn học viên.

Để biết thông tin chi tiết, bạn vui lòng liên hệ với chúng tôi theo số hotline: 0904.84.8855 để được tư vấn trực tiếp về các khoá học này.

Ngoài các khóa học hành chính nhân sự chất lượng thì trung tâm Lê Ánh còn cung cấp các khóa học kế toán online - offline, khóa học xuất nhập khẩu online/offline chất lượng tốt nhất hiện nay.

Thực hiện bởi: LÊ ÁNH HR - TRUNG TÂM ĐÀO TẠO NGHIỆP VỤ HÀNH CHÍNH NHÂN SỰ SỐ 1 VIỆT NAM