Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc Là Gì? Đối Tượng Và Mức Đóng

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là một phần không thể thiếu trong hệ thống an sinh xã hội, giúp bảo vệ quyền lợi của người lao động khi gặp phải các rủi ro như ốm đau, tai nạn lao động, thai sản, hưu trí và tử tuất.

Bài viết này Lê Ánh HR sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì, đối tượng tham gia và các mức đóng hiện hành. Qua đó, bạn sẽ có cái nhìn toàn diện hơn về tầm quan trọng và lợi ích của việc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

1. Bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì?

Định nghĩa

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia, nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động khi gặp phải các rủi ro như ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thai sản, hưu trí và tử tuất.. 

Mục đích và vai trò của bảo hiểm xã hội bắt buộc

- Bảo hiểm xã hội bắt buộc giúp bảo vệ người lao động khỏi những rủi ro không mong muốn trong quá trình lao động, đảm bảo họ nhận được sự hỗ trợ tài chính kịp thời khi gặp khó khăn như ốm đau, tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp.

- Khi người lao động gặp phải những biến cố như mất khả năng lao động hoặc tử vong, bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ cung cấp các khoản trợ cấp, giúp gia đình họ duy trì mức sống ổn định, giảm bớt gánh nặng tài chính.

- Bảo hiểm xã hội bắt buộc không chỉ bảo vệ người lao động mà còn đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Khi người lao động được đảm bảo an sinh, họ sẽ yên tâm làm việc, cống hiến và góp phần tăng năng suất lao động.

- Hệ thống bảo hiểm xã hội bắt buộc giúp phân phối lại một phần thu nhập từ những người có khả năng lao động tốt hơn sang những người gặp khó khăn, từ đó giảm bớt sự chênh lệch xã hội, tạo ra môi trường sống và làm việc công bằng hơn.

»» Tham khảo: KHÓA HỌC NGHIỆP VỤ BẢO HIỂM XÃ HỘI

2. Các Chế Độ Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc

Bảo hiểm xã hội bắt buộc gồm những loại nào?

Theo Luật BHXH 41/2024/QH15, bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm các chế độ sau:

• Chế độ ốm đau
• Chế độ thai sản
• Chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp
• Chế độ hưu trí
• Chế độ tử tuất

Mỗi chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc đều có mục đích và quy định cụ thể, nhằm bảo vệ và hỗ trợ người lao động trong những tình huống khó khăn. Việc hiểu rõ và tham gia đầy đủ các chế độ này không chỉ giúp người lao động bảo vệ quyền lợi của mình mà còn góp phần xây dựng một hệ thống an sinh xã hội vững mạnh và bền vững.

Xem chi tiết từng chế độ tại: 

• Chế Độ Hưu Trí Là Gì? Quy Định Mới Nhất Về Chế Độ Hưu Trí
• Chế Độ Tử Tuất Bảo Hiểm Xã Hội: Điều kiện, Hồ Sơ, Thủ Tục
• Chế Độ Thai Sản - Cập Nhật Những Quy Định Mới Nhất
• Chế Độ Ốm Đau - Những Quy Định Và Cách Tính
• Tai Nạn Lao Động Là Gì? Chế Độ Tai Nạn Lao Động Mới Nhất

3. Đối Tượng Tham Gia Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc

Tham khảo chi tiết: Đối Tượng Bắt Buộc Phải Tham Gia BHXH Theo Luật BHXH 2025

Quy Định Đối Tượng Bắt Buộc Tham Gia

Luật BHXH 41/2024/QH15 đã mở rộng đáng kể đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm:

• Người lao động có hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng trở lên.
• Cán bộ, công chức, viên chức.
• Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu.
• Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân.
• Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương hoặc không hưởng tiền lương.
• Chủ hộ kinh doanh (thuộc diện có đăng ký kinh doanh).
• Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.
• Người lao động làm việc không trọn thời gian.
• Người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động.

Tham khảo: 

4. Mức Đóng Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc

4.1. Mức Đóng Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc

CÁC MỨC ĐÓNG HIỆN HÀNH

Tỷ lệ đóng hiện hành (có thể thay đổi theo Nghị định của Chính phủ):

Người sử dụng lao động đóng: 21.5%, bao gồm:

Quỹ hưu trí và tử tuất: 14%

Quỹ ốm đau và thai sản: 3%

Quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: 0.5%

Bảo hiểm y tế: 3%

Bảo hiểm thất nghiệp: 1%

Người lao động đóng: 10.5%, bao gồm:

Quỹ hưu trí và tử tuất: 8%

Bảo hiểm y tế: 1.5%

Bảo hiểm thất nghiệp: 1%

Căn cứ đóng BHXH:

Mức đóng được tính trên cơ sở tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH, bao gồm mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được xác định bằng mức tiền cụ thể trong hợp đồng lao động.

Ví dụ: Nếu tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH của người lao động là 10.000.000 đồng:

Người sử dụng lao động đóng: 10.000.000 x 21.5% = 2.150.000 đồng.

Người lao động đóng: 10.000.000 x 10.5% = 1.050.000 đồng.

5. Cách Thức Đóng Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc

Trách nhiệm của Người sử dụng lao động:

BHXH bắt buộc là trách nhiệm của người sử dụng lao động (doanh nghiệp, tổ chức). Quy trình như sau:

Đăng ký tham gia: Doanh nghiệp phải lập hồ sơ đăng ký tham gia BHXH cho người lao động trong vòng 30 ngày kể từ ngày giao kết hợp đồng lao động.

Đóng tiền hằng tháng: Hằng tháng, doanh nghiệp trích tiền lương của người lao động và phần trách nhiệm của mình để nộp đầy đủ, đúng hạn cho cơ quan BHXH.

Báo cáo và cập nhật: Doanh nghiệp có trách nhiệm báo cáo, cập nhật mọi thay đổi về lao động (tăng, giảm, thay đổi mức lương...) với cơ quan BHXH.

Quyền lợi và trách nhiệm của Người lao động:

Cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin cá nhân cho người sử dụng lao động để thực hiện thủ tục.

Chủ động theo dõi, giám sát quá trình đóng BHXH của mình thông qua ứng dụng VssID - Bảo hiểm xã hội số hoặc cổng thông tin điện tử của BHXH Việt Nam để đảm bảo quyền lợi.

Lưu ý: Người lao động thuộc diện BHXH bắt buộc không tự mình mang tiền đến cơ quan BHXH để đóng. Việc này do người sử dụng lao động thực hiện. Hình thức cá nhân tự đi đóng tại cơ quan BHXH là dành cho BHXH tự nguyện.

Xem thêm: 

• Bảo Hiểm Xã Hội Tự Nguyện - Mức Đóng, Quyền Lợi, Cách Tính
• Cách Tính Bảo Hiểm Xã Hội 1 Lần Theo Quy Định Mới Nhất
• Các Nghiệp Vụ Bảo Hiểm Xã Hội Trong Doanh Nghiệp
• Cách Tính Bảo Hiểm Xã Hội (BHXH) Mới Nhất
• Cách Tra Cứu Mã Số Bảo Hiểm Xã Hội Nhanh Và Đơn Giản Nhất

--------------------- 

Lê Ánh HR - Nơi đào tạo hành chính nhân sự uy tín nhất hiện nay, đã tổ chức thành công rất nhiều khóa học hành chính nhân sự online/offline, khóa học C&B, khóa học C&B chuyên sâu, khóa học bảo hiểm xã hội, khóa học thuế thu nhập cá nhân chuyên sâu ... và hỗ trợ kết nối tuyển dụng cho hàng nghìn học viên.

Để biết thông tin chi tiết, bạn vui lòng liên hệ với chúng tôi theo số hotline: 0904.84.8855 để được tư vấn trực tiếp về các khoá học này.

Ngoài các khóa học hành chính nhân sự chất lượng thì trung tâm Lê Ánh còn cung cấp các khóa học kế toán online - offline, khóa học xuất nhập khẩu online/offline chất lượng tốt nhất hiện nay.

Thực hiện bởi: LÊ ÁNH HR - TRUNG TÂM ĐÀO TẠO NGHIỆP VỤ HÀNH CHÍNH NHÂN SỰ SỐ 1 VIỆT NAM