Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc Là Gì? Đối Tượng Và Mức Đóng

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là một phần không thể thiếu trong hệ thống an sinh xã hội, giúp bảo vệ quyền lợi của người lao động khi gặp phải các rủi ro như ốm đau, tai nạn lao động, thai sản và hưu trí.

Bài viết này Lê Ánh HR sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì, đối tượng tham gia và các mức đóng hiện hành. Qua đó, bạn sẽ có cái nhìn toàn diện hơn về tầm quan trọng và lợi ích của việc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

1. Bảo hiểm xã hội bắt buộc là gì?

Định nghĩa

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là một chế độ bảo hiểm do Nhà nước tổ chức và quản lý, nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động khi gặp phải các rủi ro như ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thai sản, hưu trí và tử tuất. 

Mục đích và vai trò của bảo hiểm xã hội bắt buộc

- Bảo hiểm xã hội bắt buộc giúp bảo vệ người lao động khỏi những rủi ro không mong muốn trong quá trình lao động, đảm bảo họ nhận được sự hỗ trợ tài chính kịp thời khi gặp khó khăn như ốm đau, tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp.

- Khi người lao động gặp phải những biến cố như mất khả năng lao động hoặc tử vong, bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ cung cấp các khoản trợ cấp, giúp gia đình họ duy trì mức sống ổn định, giảm bớt gánh nặng tài chính.

- Bảo hiểm xã hội bắt buộc không chỉ bảo vệ người lao động mà còn đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Khi người lao động được đảm bảo an sinh, họ sẽ yên tâm làm việc, cống hiến và góp phần tăng năng suất lao động.

- Hệ thống bảo hiểm xã hội bắt buộc giúp phân phối lại một phần thu nhập từ những người có khả năng lao động tốt hơn sang những người gặp khó khăn, từ đó giảm bớt sự chênh lệch xã hội, tạo ra môi trường sống và làm việc công bằng hơn.

»» Tham khảo: KHÓA HỌC NGHIỆP VỤ BẢO HIỂM XÃ HỘI

2. Các Chế Độ Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc

Bảo hiểm xã hội bắt buộc gồm những loại nào?

Các chế độ bảo hiểu bắt buộc bao gồm: 

• Chế độ hưu trí
• Chế độ tử tuất
• Chế độ tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp
• Chế độ thai sản
• Chế độ ốm đau

Mỗi chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc đều có mục đích và quy định cụ thể, nhằm bảo vệ và hỗ trợ người lao động trong những tình huống khó khăn. Việc hiểu rõ và tham gia đầy đủ các chế độ này không chỉ giúp người lao động bảo vệ quyền lợi của mình mà còn góp phần xây dựng một hệ thống an sinh xã hội vững mạnh và bền vững.

Xem chi tiết từng chế độ tại: 

• Chế Độ Hưu Trí Là Gì? Quy Định Mới Nhất Về Chế Độ Hưu Trí
• Chế Độ Tử Tuất Bảo Hiểm Xã Hội: Điều kiện, Hồ Sơ, Thủ Tục
• Chế Độ Thai Sản - Cập Nhật Những Quy Định Mới Nhất
• Chế Độ Ốm Đau - Những Quy Định Và Cách Tính
• Tai Nạn Lao Động Là Gì? Chế Độ Tai Nạn Lao Động Mới Nhất

3. Đối Tượng Tham Gia Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc

3.1. Đối tượng PHẢI ĐÓNG bảo hiểm xã hội bắt buộc

Quy Định Đối Tượng Bắt Buộc Tham Gia

Các đối tượng sau đây phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc:

- Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên.

Tham khảo: 

- Cán bộ, công chức, viên chức.

- Người làm việc trong các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội.

- Quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội nhân dân; công nhân quốc phòng, công nhân công an.

- Người làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng.

- Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương.

Bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người nước ngoài

Đối tượng tham gia: Người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên.

Quy định tham gia: Người lao động nước ngoài được hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc như người lao động Việt Nam, bao gồm hưu trí, tử tuất, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, ốm đau, thai sản.

Điều kiện tham gia: Người lao động nước ngoài phải có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề hợp lệ do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp.

3.2. Điều kiện đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc

Đối với người lao động:

- Phải có hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên hoặc hợp đồng không xác định thời hạn.

- Người lao động trong độ tuổi lao động theo quy định của pháp luật.

- Thời gian làm việc: Người lao động phải đang làm việc tại đơn vị sử dụng lao động.

Đối với người sử dụng lao động:

- Phải đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động ngay khi ký kết hợp đồng lao động.

- Thực hiện đóng bảo hiểm xã hội đầy đủ và đúng hạn cho cơ quan bảo hiểm xã hội theo quy định pháp luật.

- Thường xuyên cập nhật và khai báo tình hình sử dụng lao động với cơ quan bảo hiểm xã hội.

Quy trình tham gia:

- Người sử dụng lao động phải khai báo và đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động tại cơ quan bảo hiểm xã hội.

- Đóng bảo hiểm xã hội theo tỷ lệ quy định trên tiền lương, tiền công của người lao động.

Các trường hợp đặc biệt:

- Người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng: Phải tham gia bảo hiểm xã hội trước khi ra nước ngoài làm việc.

- Người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã có hưởng lương: Phải tham gia bảo hiểm xã hội như người lao động thông thường.

Việc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc không chỉ là trách nhiệm mà còn là quyền lợi của mỗi cá nhân và tổ chức. Đảm bảo tuân thủ đúng các quy định về bảo hiểm xã hội sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của người lao động, góp phần xây dựng một môi trường lao động an toàn, công bằng và bền vững.

4. Mức Đóng Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc

4.1. Mức Đóng Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc

CÁC MỨC ĐÓNG HIỆN HÀNH

Mức đóng của người sử dụng lao động

Theo quy định hiện hành, người sử dụng lao động phải đóng các khoản bảo hiểm xã hội bắt buộc theo tỷ lệ sau:

• Hưu trí và tử tuất: 14%
• Ốm đau và thai sản: 3%
• Tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp: 0.5% (có thể được giảm xuống 0.3% nếu doanh nghiệp đáp ứng các điều kiện an toàn lao động đặc biệt)
• Bảo hiểm y tế (BHYT): 3%
• Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN): 1%

Tổng mức đóng hiện tại là: 21.5%

Mức đóng của người lao động

Người lao động đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc theo tỷ lệ sau:

• Hưu trí và tử tuất: 8%
• Bảo hiểm y tế (BHYT): 1.5%
• Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN): 1%

Tổng mức đóng hiện tại là: 10.5%

CÁCH TÍNH MỨC ĐÓNG BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC

Công thức tính:

Người sử dụng lao động: Tổng mức đóng BHXH = Tiền lương tháng x (14% + 3% + 0.5% + 3% + 1%)

Người lao động: Tổng mức đóng BHXH = Tiền lương tháng x (8% + 1.5% + 1%)

Ví dụ:

Nếu tiền lương tháng của người lao động là 10.000.000 đồng:

Người sử dụng lao động đóng:

• Hưu trí và tử tuất: 10.000.000 x 14% = 1.400.000 đồng
• Ốm đau và thai sản: 10.000.000 x 3% = 300.000 đồng
• Tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp: 10.000.000 x 0,5% = 50.000 đồng
• Bảo hiểm y tế: 10.000.000 x 3% = 300.000 đồng
• Bảo hiểm thất nghiệp: 10.000.000 x 1% = 100.000 đồng

Tổng cộng: 1.400.000 + 300.000 + 50.000 + 300.000 + 100.000 = 2.150.000 đồng

Người lao động đóng:

• Hưu trí và tử tuất: 10.000.000 x 8% = 800.000 VND
• Bảo hiểm y tế: 10.000.000 x 1,5% = 150.000 VND
• Bảo hiểm thất nghiệp: 10.000.000 x 1% = 100.000 VND

Tổng cộng: 800.000 + 150.000 + 100.000 = 1.050.000 VND

4.2. Các quy định về đóng BHXH bắt buộc

Thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc

Hàng tháng:

• Người sử dụng lao động và người lao động phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hàng tháng, từ ngày 1 đến ngày 30 hoặc 31 của tháng đó.
• ác doanh nghiệp phải chuyển tiền đóng bảo hiểm xã hội vào quỹ bảo hiểm xã hội trước ngày cuối cùng của tháng.

Quy định về thời gian đóng:

• Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng trở lên phải tham gia đóng bảo hiểm xã hội ngay từ tháng đầu tiên.
• Trường hợp người lao động nghỉ việc, doanh nghiệp phải đóng bảo hiểm xã hội cho đến hết tháng người lao động nghỉ việc.

Quy định về đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc

Người sử dụng lao động:

• Phải thực hiện đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động ngay khi ký kết hợp đồng lao động.
• Phải thực hiện đóng bảo hiểm xã hội đầy đủ và đúng hạn theo quy định của pháp luật.
• Phải khai báo tình hình sử dụng lao động và thay đổi về tiền lương của người lao động với cơ quan bảo hiểm xã hội.

Người lao động:

• Phải đóng bảo hiểm xã hội theo mức quy định dựa trên tiền lương tháng.
• Phải cung cấp đầy đủ thông tin cá nhân và hợp đồng lao động để người sử dụng lao động đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội.
• Phải kiểm tra và theo dõi tình hình đóng bảo hiểm xã hội của mình thông qua cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc người sử dụng lao động.

5. Cách Thức Đóng Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc

5.1. Cách đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc

QUY TRÌNH VÀ THỦ TỤC ĐÓNG

B1: Đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội:

• Người sử dụng lao động: Khi có lao động mới, doanh nghiệp phải đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội cho họ. Hồ sơ đăng ký bao gồm các giấy tờ như hợp đồng lao động, mẫu khai báo thông tin lao động.
• Người lao động: Cung cấp đầy đủ thông tin cá nhân, hợp đồng lao động cho người sử dụng lao động để thực hiện đăng ký.

B2: Thực hiện đóng bảo hiểm xã hội hàng tháng:

• Người sử dụng lao động: Hàng tháng, doanh nghiệp phải trích một phần tiền lương của người lao động và cùng với phần đóng của mình để nộp vào quỹ bảo hiểm xã hội. Việc nộp tiền có thể thực hiện trực tiếp tại cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc thông qua hệ thống ngân hàng.
• Người lao động: Phần đóng bảo hiểm xã hội sẽ được trích từ tiền lương hàng tháng và do người sử dụng lao động nộp.

B3: Báo cáo và cập nhật thông tin:

Người sử dụng lao động phải định kỳ báo cáo tình hình sử dụng lao động và các thay đổi về tiền lương, thông tin cá nhân của người lao động cho cơ quan bảo hiểm xã hội.

5.2. Tự đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc ở đâu?

Địa điểm:

• Cơ quan bảo hiểm xã hội địa phương: Người lao động có thể đến các cơ quan bảo hiểm xã hội ở quận, huyện nơi cư trú để thực hiện các thủ tục đóng bảo hiểm xã hội.
• Trực tuyến: Một số dịch vụ có thể thực hiện trực tuyến thông qua cổng thông tin điện tử của cơ quan bảo hiểm xã hội Việt Nam.

Hướng dẫn chi tiết:

Đăng ký trực tiếp: Người lao động cần mang theo các giấy tờ cần thiết như chứng minh nhân dân/căn cước công dân, hợp đồng lao động, và các giấy tờ liên quan khác đến cơ quan bảo hiểm xã hội địa phương để đăng ký và nộp phí

Xem thêm: 

• Bảo Hiểm Xã Hội Tự Nguyện - Mức Đóng, Quyền Lợi, Cách Tính
• Cách Tính Bảo Hiểm Xã Hội 1 Lần Theo Quy Định Mới Nhất
• Các Nghiệp Vụ Bảo Hiểm Xã Hội Trong Doanh Nghiệp
• Cách Tính Bảo Hiểm Xã Hội (BHXH) Mới Nhất
• Cách Tra Cứu Mã Số Bảo Hiểm Xã Hội Nhanh Và Đơn Giản Nhất

--------------------- 

Lê Ánh HR - Nơi đào tạo hành chính nhân sự uy tín nhất hiện nay, đã tổ chức thành công rất nhiều khóa học hành chính nhân sự online/offline, khóa học C&B, khóa học C&B chuyên sâu, khóa học bảo hiểm xã hội, khóa học thuế thu nhập cá nhân chuyên sâu ... và hỗ trợ kết nối tuyển dụng cho hàng nghìn học viên.

Để biết thông tin chi tiết, bạn vui lòng liên hệ với chúng tôi theo số hotline: 0904.84.8855 để được tư vấn trực tiếp về các khoá học này.

Ngoài các khóa học hành chính nhân sự chất lượng thì trung tâm Lê Ánh còn cung cấp các khóa học kế toán online - offline, khóa học xuất nhập khẩu online/offline chất lượng tốt nhất hiện nay.

Thực hiện bởi: LÊ ÁNH HR - TRUNG TÂM ĐÀO TẠO NGHIỆP VỤ HÀNH CHÍNH NHÂN SỰ SỐ 1 VIỆT NAM