Những Hành Vi Vi Phạm BHXH Và Mức Xử Phạt Mới Nhất

Những hành vi vi phạm BHXH là vấn đề gây nhiều tranh luận trong bối cảnh hiện nay, khi không ít doanh nghiệp và người lao động còn thiếu hiểu biết hoặc cố tình lách luật. Từ tình trạng trốn đóng, chậm đóng đến việc kê khai sai mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, mỗi hành vi đều để lại hệ lụy trực tiếp đến quyền lợi hợp pháp của người lao động và tạo rủi ro pháp lý cho doanh nghiệp.

Cùng với đó, các quy định xử phạt mới nhất đã được siết chặt hơn, nhằm đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong thực thi pháp luật. Hãy theo dõi chi tiết trong bài viết của LÊ ÁNH HR để hiểu rõ mức xử phạt và giải pháp phòng tránh!

Nội Dung Bài Viết:

I. Vì sao cần cập nhật mức xử phạt vi phạm BHXH mới nhất?
II. Các hành vi vi phạm BHXH phổ biến hiện nay
III. Mức xử phạt mới nhất đối với hành vi vi phạm BHXH
IV. Điểm mới trong xử phạt vi phạm BHXH theo Luật BHXH 2024
V. Hậu quả khi vi phạm BHXH và khuyến nghị từ chuyên gia

I. Vì sao cần cập nhật mức xử phạt vi phạm BHXH mới nhất?

Việc cập nhật mức xử phạt vi phạm BHXH mới nhất không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn là yêu cầu cấp thiết để bảo vệ an sinh xã hội. Trong thực tế, tình trạng doanh nghiệp nợ đóng, trốn đóng hoặc khai báo sai mức lương vẫn diễn ra khá phổ biến, trợ cấp thai sản hay bảo hiểm y tế.

Luật BHXH 2024 (có hiệu từ 01/07/2025) đã siết chặt các quy định, đồng thời điều chỉnh khung xử phạt vi phạm hành chính và cả trách nhiệm hình sự đối với hành vi gian lận. Điều này nhằm nâng cao tính răn đe, đảm bảo mọi người đều phải tuân thủ nghĩa vụ đóng BHXH, còn người lao động có thể yên tâm về quyền lợi lâu dài.

Đặc biệt, nắm rõ quy định xử phạt giúp:

• Người lao động chủ động giám sát quá trình đóng BHXH của mình, phát hiện sớm sai phạm.

• Doanh nghiệp tránh được rủi ro pháp lý, bảo toàn uy tín và duy trì môi trường lao động minh bạch.

Vì vậy, cập nhật kịp thời các mức xử phạt BHXH mới nhất chính là biện pháp hữu hiệu nhất để vừa ngăn ngừa tổn thất tài chính, vừa củng cố niềm tin vào hệ thống an sinh xã hội.

>>> Xem thêm:

Những Hành Vi Vi Phạm BHXH Và Mức Xử Phạt Mới Nhất

II. Các hành vi vi phạm BHXH phổ biến hiện nay

Thực tế cho thấy, các hành vi vi phạm BHXH không chỉ làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người lao động, mà còn gây thất thoát quỹ an sinh xã hội. Cụ thể với một số vi phạm sau:

✅ Trốn đóng hoặc nợ đóng BHXH: Doanh nghiệp cố tình không đăng ký hoặc chậm nộp tiền BHXH cho nhân viên, dẫn đến tình trạng lao động mất quyền lợi về lương hưu, thai sản hay trợ cấp thất nghiệp. Đây là hành vi vi phạm phổ biến nhất hiện nay và thường sẽ bị xử phạt nặng.

✅ Khai báo sai mức lương làm căn cứ đóng BHXH: Nhiều đơn vị hạ thấp mức lương đóng do với thực tế để giảm chi phí. Điều này khiến số năm đóng của người lao động bị tính thiếu, trực tiếp ảnh hưởng đến mức hưởng chế độ an sinh sau này.

✅ Không ký hợp đồng lao động: Một số doanh nghiệp cố tình sử dụng lao động mà không ký hợp đồng, nhằm né tránh nghĩa vụ đóng BHXH bắt buộc. Hành vi này không chỉ trái với pháp luật, mà còn khiến người lao động mất đi quyền lợi cho tương lai sau này.

✅ Người lao động gian lận hồ sơ: Có nhiều trường hợp người lao động làm giả giấy tờ y tế hoặc hồ sơ cá nhân để hưởng sai chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động. Đây được xét vào hành vi vi phạm có thể dẫn tới xử phạt hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự.

✅ Cho mượn hoặc sử dụng thẻ BHYT sai mục đích: Một số người lao động cho người khác mượn thẻ để khám chữa bệnh, hoặc sử dụng thẻ không đúng quy định cho phép. Hành vi này được coi là vi phạm liên quan trực tiếp đến quỹ BHXH và có nguy cơ bị xử phạt nghiêm khắc.

Vì thế, đối với các trường hợp vi phạm BHXH đều để lại hậu quả nặng nề: người lao động chịu thiệt thòi về mặt quyền lợi, doanh nghiệp thì phải đối mắt với pháp lý, còn hệ thống an sinh xã hội bị ảnh hưởng về tính bền vững và minh bạch.

III. Mức xử phạt mới nhất đối với hành vi vi phạm BHXH

Theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP (đang được áp dụng đến khi có văn bản thay thế theo Luật BHXH 2024), các hành vi vi phạm BHXH sẽ bị xử lý nghiêm khắc, dao động từ 5 triệu đông đến 150 triệu đồng, tùy vào mức độ vi phạm, số lượng lao động liên quan và thời gian kéo dài.

Bao gồm:

1. Trốn đóng/không đóng BHXH bắt buộc

Doanh nghiệp bị phạt tài chính theo % trên tổng số tiền phải đóng; thông thường áp khung 18%–20% tổng số tiền (với mức phạt tối đa đến 75 triệu đồng trong các trường hợp điển hình).

Trốn đóng không chỉ gây thiệt hại trực tiếp cho NLĐ (mất ngày công tính BHXH, giảm lương hưu tương lai) mà còn khiến doanh nghiệp phải chịu truy thu, lãi và mất uy tín.

⇒ Ví dụ: Công ty A không đóng BHXH cho 50 người trong 6 tháng → bị phạt theo %, phải truy nộp toàn bộ + lãi; lãnh đạo có thể bị thanh tra chuyên sâu.

2. Nợ đóng/chậm đóng BHXH

Bắt buộc truy nộp số tiền còn thiếu và nộp lãi chậm đóng 0,03%/ngày trên số tiền đó (theo quy định Luật BHXH 2024). Ngoài ra, đơn vị vi phạm có thể bị loại khỏi danh sách khen thưởng thi đua.

Với lãi suất 0,03%/ngày tích lũy nhanh, kéo dài vài tháng là chi phí lớn đối với một doanh nghiệp. Đồng thời người lao động chịu hậu quả vì thời gian đóng bị gián đoạn.

⇒ Nếu tạm thời gặp khó khăn, chủ động làm việc với cơ quan BHXH để thỏa thuận, tuyệt đối tránh chủ quan để nợ kéo dài dai dẳng.

3. Khai sai tiền lương, phụ cấp (khai thấp để giảm đóng)

Với doanh nghiệp khai sai tiền lương và phụ cấp, nếu cơ quan phát hiện thì doanh nghiệp bị xử phạt (khoảng 12%-15% trên tổng số tiền phải đóng theo mức thực tế), đồng thời bị buộc truy thu phần thiếu và chịu các biện pháp khắc phục.

Hậu quả với NLĐ: Lương hưu, trợ cấp đều tính trên mức lương đã đóng — khai thấp là lấy đi quyền lợi tương lai của người lao động.

⇒ Bộ phận nhân sự/Kế toán phải đảm bảo bảng lương, phụ cấp, hợp đồng lao động và dữ liệu điện tử khớp nhau; lưu chứng từ, biên bản giải trình nếu có khoản tạm ứng/ứng lương.

4. Không lập hoặc chậm lập danh sách tham gia BHXH cho NLĐ

Nếu doanh nghiệp chậm đăng ký, chậm lập danh sách quá 60 ngày kể từ thời điểm phải đăng ký, sẽ bị xử lý theo khung của Nghị định 12/2022 (phạt hành chính + buộc bổ sung hồ sơ).

⇒ Lưu ý: Việc “quên” khai danh sách gây hậu quả kép: NLĐ không có cơ sở đóng - mất quyền lợi, doanh nghiệp bị phạt và bị truy thu.

5. Gian lận hồ sơ để trục lợi chế độ

• Cá nhân: phạt thường rơi vào 10–20 triệu đồng (tối đa 75 triệu đồng) cho hành vi lập/tẩy xóa hồ sơ hưởng sai.

• Tổ chức/đơn vị: mức phạt cao hơn (ví dụ 20–40 triệu đồng, tối đa 150 triệu đồng), và tối đa có thể lớn hơn tùy quy mô vi phạm.

Ngoài bị phạt tiền thì gian lận hồ sơ để trục lợi bắt buộc hoàn trả toàn bộ số tiền đã nhận và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hành vi có tính tổ chức, quy mô lớn hoặc gây hậu quả nghiêm trọng.

>>> Xem thêm:

IV. Điểm mới trong xử phạt vi phạm BHXH theo Luật BHXH 2024

Bắt đầu từ ngày 01/7/2025, các quy định về xử phạt vi phạm BHXH sẽ được siết chặt hơn nhằm tăng tính răn đe và đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Cụ thể:

✔️ Giám sát hệ thống điện tử toàn diện

Mọi dữ liệu liên quan đến quá trình đóng - hưởng BHXH đều được số hóa và đồng bộ trên hệ thống điện tử.

Điều này giúp cơ quan BHXH dễ dàng phát hiện tình trạng nợ, chậm đóng hoặc trốn đóng, đồng thời hạn chế tình trạng “lách luật” của doanh nghiệp.

✔️ Chuẩn hóa hợp đồng lao động và mức lương khai báo

Doanh nghiệp bắt buộc phải khai báo tiền lương, phụ cấp, các khoản bổ sung đúng thực tế và nộp dữ liệu điện tử khớp với hợp đồng lao động.

Nếu cố tình khai thấp để giảm chi phí đóng BHXH, hệ thống sẽ đối chiếu và phát hiện sai lệch ngay, từ đó xử lý nhanh chóng.

✔️ Tăng nặng mức xử phạt

Khung xử phạt không chỉ dựa trên giá trị vi phạm mà còn tính đến số lượng lao động bị ảnh hưởng và thời gian chậm đóng. Càng nhiều lao động bị xâm hại quyền lợi, mức phạt càng cao.

Đây là điểm mới quan trọng, buộc doanh nghiệp phải nghiêm túc thực hiện nghĩa vụ.

✔️ Mở rộng trách nhiệm hình sự

Không chỉ giám đốc hoặc người đại diện pháp luật, mà cá nhân liên quan trực tiếp đến hành vi vi phạm (như trưởng phòng nhân sự, kế toán trưởng nếu đồng lõa hoặc cố ý gian lận) cũng có thể bị xử lý hình sự.

Điều này thể hiện sự cứng rắn của pháp luật nhằm ngăn chặn tình trạng “đùn đẩy trách nhiệm” trong quản lý BHXH.

V. Hậu quả khi vi phạm BHXH và khuyến nghị từ chuyên gia

Vi phạm quy định về bảo hiểm xã hội (BHXH) không chỉ đơn thuần dừng lại ở các khoản xử phạt hành chính, mà còn gây ra hệ lụy lâu dài.

Đối với doanh nghiệp: Bên cạnh bị phạt tiền hoặc truy thu, doanh nghiệp có thể bị đình chỉ hoạt động, mất cơ hội tham gia đấu thầu, bị đưa vào danh sách đen công khai trên cổng thông tin BHXH. Quan trọng hơn, uy tín thương hiệu sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, khiến việc giữ chân nhân sự và thu hút lao động chất lượng cao trở nên khó khăn.
Đối với người lao động: Khi doanh nghiệp trốn đóng hoặc khai sai lương, quyền lợi an sinh như lương hưu, trợ cấp thai sản, ốm đau, tai nạn lao động… đều bị ảnh hưởng trực tiếp. Người lao động có thể mất đi quyền lợi quan trọng trong giai đoạn khó khăn hoặc về già.
Đối với xã hội: Hành vi vi phạm BHXH làm xói mòn niềm tin vào hệ thống an sinh, ảnh hưởng đến sự công bằng, văn minh, minh bạch và ổn định lâu dài cuuar nền kinh tế - xã hội

Để đảm bảo tính hợp pháp, bảo toàn quyền lợi cả đôi bên và tránh rủi ro pháp lý, cả người lao động và doanh nghiệp cần lưu ý.

Người lao động: Nên thường xuyên kiểm tra quá trình đóng BHXH qua ứng dụng VssID và VNeID, đồng thời lưu trữ hợp đồng và bảng lương. Nếu phát hiện sai lệch, cần nhanh chóng phản ánh đến cơ quan BHXH để được xử lý kịp thời.
Doanh nghiệp: Cần xây dựng hệ thống quản lý nhân sự minh bạch, khai báo lương và hợp đồng đúng thực tế, nộp đầy đủ và đúng hạn theo quy định. Việc tuân thủ không chỉ giúp tránh bị xử phạt mà còn thể hiện trách nhiệm với người lao động.
Cả hai bên: Chủ động cập nhật quy định mới, đặc biệt các điểm bổ sung trong Luật BHXH 2024 (Hiệu lực thi hành 01/07/2025), để kịp thời điều chỉnh và phòng tránh vi phạm.

>>> Xem thêm:

Những hành vi vi phạm BHXH không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn phản ánh trách nhiệm của doanh nghiệp và người lao động trong việc tuân thủ luật lao động. Hiểu rõ các quy định mới giúp hạn chế rủi ro, tránh bị xử phạt và xây dựng môi trường làm việc minh bạch, bền vững.

Hy vọng bài viết “Những Hành Vi Vi Phạm BHXH Và Mức Xử Phạt Mới Nhất” đã cung cấp cho bạn thông tin hữu ích. Đừng quên theo dõi LÊ ÁNH HR để cập nhật thêm nhiều kiến thức và kỹ năng thực tiễn trong phát triển sự nghiệp quản trị hành chính nhân sự!

-------------------------

Nếu bạn muốn phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực nhân sự, hãy tham gia các khóa học tại Lê Ánh HR. Các khóa học này không chỉ giúp bạn nâng cao kỹ năng mà còn liên tục cập nhật những kiến thức mới nhất. Để biết thông tin chi tiết, bạn vui lòng liên hệ với chúng tôi theo số hotline: 0904.84.8855 để được tư vấn trực tiếp về các khoá học này.

LÊ ÁNH HR - Nơi đào tạo hành chính nhân sự uy tín nhất hiện nay, đã tổ chức thành công rất nhiều khóa học thuộc lĩnh vực quản trị hành chính nhân sự từ cơ bản đến chuyên sâu, học viên có thể tham khảo thêm:

Ngoài các khóa học hành chính nhân sự chất lượng thì trung tâm Lê Ánh còn cung cấp các khóa học kế toán tổng hợp online - offline, khóa học xuất nhập khẩu online/offline chất lượng tốt nhất hiện nay.

Thực hiện bởi: LÊ ÁNH HR - TRUNG TÂM ĐÀO TẠO NGHIỆP VỤ HÀNH CHÍNH NHÂN SỰ SỐ 1 VIỆT NAM

0.0

(0 lượt đánh giá) Viết đánh giá