Luật Bảo Hiểm Xã Hội Số 41/2024/QH15 Mới Nhất 2025

Luật Bảo hiểm xã hội Số 41/2024/QH15 mới nhất 2025 được Quốc hội thông qua và chính thức có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, mang đến nhiều thay đổi quan trọng trong chính sách an sinh xã hội. Người lao động lẫn doanh nghiệp đều cần đặc biệt quan tâm, bởi nó không chỉ điều chỉnh quyền lợi của người lao động mà còn siết chặt nghĩa vụ, trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc tham gia và đóng BHXH.

Bài viết này sẽ phân tích chi tiết những điểm nổi bật của luật, giúp người lao động hiểu rõ quyền lợi, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp chuẩn bị tốt để tuân thủ quy định mới. Hãy cùng Lê Ánh HR tìm hiểu nhé!

Nội Dung Bài Viết:

I. Luật Bảo hiểm xã hội 2024 Số 41/2024/QH15 là gì?
II. Những thay đổi nổi bật ảnh hưởng trực tiếp tới người lao động
III. Nghĩa vụ và trách nhiệm mới của doanh nghiệp theo Luật BHXH 2025
IV. Người lao động cần làm gì để bảo vệ quyền lợi BHXH?
V. Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì để tuân thủ Luật BHXH 2024?
VI. Tổng hợp danh sách việc cần làm cho người lao động và doanh nghiệp

Luật Bảo Hiểm Xã Hội Số 41/2024/QH15 Mới Nhất 2025

I. Luật Bảo hiểm xã hội 2024 Số 41/2024/QH15 là gì?

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (Số 41/2024/QH15) được Quốc hội thông qua ngày 29/6/2024, sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/7/2025. Đây là văn bản pháp luật then chốt trong lĩnh vực an sinh xã hội, thay thế và bổ sung nhiều điểm mới so với Luật BHXH 2014.

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 là dấu mốc lớn trong hệ thống an sinh xã hội, tác động trực tiếp đến cả người lao động và doanh nghiệp sử dụng lao động.

1. Toàn văn Luật Bảo hiểm xã hội 2024 Số 41/2024/QH15

>>> Xem chi tiết TẠI ĐÂY: Luật số 41-2024-QH15 của Quốc hội Luật Bảo hiểm xã hội

2. Tóm tắt nội dung chính Luật Bảo hiểm xã hội 2024 Số 41/2024/QH15

TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH LUẬT BẢO HIỂM XÃ HỘI 2024 SỐ 41/2024/QH15

1. Phạm vi áp dụng

- Áp dụng cho người lao động, người sử dụng lao động và cơ quan BHXH tại Việt Nam.

- Quy định về quyền lợi, nghĩa vụ, mức đóng, chế độ BHXH, bao gồm các loại hình bảo hiểm: bắt buộc và tự nguyện.

2. Nguyên tắc đóng và hưởng BHXH

Nguyên tắc đóng:

- Mức đóng dựa trên tiền lương, phụ cấp, thu nhập làm căn cứ theo quy định.

- Người lao động và người sử dụng lao động cùng đóng theo tỷ lệ luật định.

Nguyên tắc hưởng:

- Hưởng theo thời gian tham gia BHXH, mức đóng và tuổi nghỉ hưu.

- Mức hưởng đảm bảo công bằng, minh bạch và bền vững quỹ BHXH.

3. Các chế độ BHXH

3.1. Hưu trí

- Thay đổi tuổi hưởng lương hưu theo lộ trình tăng dần từ 2025.

- Điều kiện hưởng: đủ tuổi nghỉ hưu và thời gian đóng BHXH tối thiểu.

3.2. Trợ cấp một lần

- Áp dụng cho người rút BHXH trước tuổi nghỉ hưu.

- Mức trợ cấp được tính theo số năm đóng BHXH và mức lương bình quân.

3.3. Chế độ tử tuất

- Hỗ trợ gia đình người lao động chết.

- Mức hưởng theo số năm đóng BHXH và mức bình quân đóng.

3.4. Chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp

- Đảm bảo quyền lợi người lao động khi nghỉ việc hoặc điều trị.

- Mức hưởng dựa trên mức đóng BHXH và thời gian tham gia.

4. Mức đóng BHXH

BHXH bắt buộc:

- Người lao động: 8 – 10,5% tiền lương tùy chế độ.

- Người sử dụng lao động: 17 – 22% tiền lương tùy chế độ.

BHXH tự nguyện:

- Người tham gia tự chọn mức đóng và hình thức hưởng (tháng, quý, năm).

- Điều chỉnh mức đóng hàng năm theo lộ trình và quỹ BHXH.

5. Quy định về quản lý và tổ chức

- Cơ quan BHXH thực hiện: thu, quản lý, chi trả chế độ BHXH.

- Chế tài xử lý vi phạm: trốn đóng, chậm đóng BHXH, gian lận thông tin.

- Người lao động và người sử dụng lao động có quyền khiếu nại, khởi kiện liên quan đến BHXH.

6. Các điểm mới đáng chú ý

- Tuổi nghỉ hưu theo lộ trình tăng dần:

Nam: từ 60 → 62 tuổi.
Nữ: từ 55 → 60 tuổi.

- Hệ thống BHXH số hóa: khai báo, tra cứu, thanh toán thuận tiện.

- Tăng quyền lợi người lao động: Mở rộng phạm vi hưởng thai sản, bệnh nghề nghiệp.

- Siết chặt trách nhiệm người sử dụng lao động: Phạt nặng hành vi trốn, chậm đóng.

- Khuyến khích BHXH tự nguyện: linh hoạt mức đóng và thời gian tham gia.

7. Trách nhiệm của người sử dụng lao động

- Đóng BHXH đầy đủ và đúng hạn.

- Cập nhật thông tin nhân sự, báo cáo cho cơ quan BHXH.

- Thông báo thay đổi lương, hợp đồng lao động, nghỉ việc, nghỉ thai sản.

8. Trách nhiệm người lao động

- Tham gia BHXH đúng quy định.

- Cung cấp thông tin chính xác về bản thân, mức lương, thời gian làm việc.

3. Điểm nổi bật của Luật BHXH 2024

Điểm nổi bật của Luật BHXH 2024 cần biết, cụ thể:

(1) Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc:

- Chủ hộ kinh doanh có đăng ký.

- Người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã không hưởng lương.

- Dân quân thường trực.

- Vợ hoặc chồng được cử làm việc có thời hạn ở nước ngoài và hưởng sinh hoạt phí.

(2) Người lao động tự do

- Có thêm lựa chọn tham gia BHXH tự nguyện.

- Được linh hoạt về mức đóng, thời gian tham gia có thể cộng dồn để đủ điều kiện hưởng lương hưu.

(3) Doanh nghiệp và tổ chức sử dụng lao động

- Bắt buộc phải thực hiện kê khai, đóng BHXH đầy đủ và đúng hạn.

- Nếu nợ, chậm đóng hoặc trốn đóng, sẽ bị xử phạt nghiêm khắc, có thể đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định.

>>> Xem thêm:

Luật BHXH 2024 không chỉ là công cụ bảo vệ quyền lợi cho người lao động mà còn đặt ra tiêu chuẩn tuân thủ mới cho doanh nghiệp trong quản trị nhân sự, đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quan hệ lao động.

II. Những thay đổi nổi bật ảnh hưởng trực tiếp tới người lao động

Sau khi Luật BHXH 2024 (Luật số 41/2024/QH15) bắt đầu có hiệu lực, người lao động cần quan tâm đến quyền lợi bảo hiểm của mình vì những thay đổi lớn dưới đây sẽ tác động trực tiếp đến thu nhập, chế độ và an sinh lâu dài.

(1) Mở rộng diện tham gia BHXH bắt buộc

- Người quản lý doanh nghiệp, quản lý hợp tác xã không hưởng lương vẫn phải tham gia BHXH.

- Chủ hộ kinh doanh cá thể có đăng ký kinh doanh cũng thuộc diện bắt buộc.

- Dân quân thường trực được đưa vào nhóm tham gia.

- Vợ hoặc chồng đi công tác, làm việc theo diện cử đi nước ngoài và có sinh hoạt phí cũng được bổ sung.

(2) Quy định về rút BHXH một lần

- Sau 12 tháng không tham gia BHXH và chưa đủ 20 năm đóng, NLĐ có thể nhận BHXH một lần.

- Tuy nhiên, luật mới giữ lại tối thiểu 50% thời gian đã đóng để bảo lưu cho hưởng lương hưu sau này.

- Điều chỉnh trong luật BHXH mới nhằm hạn chế tình trạng rút ồ ạt, đảm bảo quyền lợi an sinh dài hạn.

(3) Giảm điều kiện về thời gian đóng để hưởng lương hưu

- Từ năm 2025, NLĐ chỉ cần 15 năm đóng BHXH (thay vì 20 năm trước đây) là có thể đủ điều kiện nhận lương hưu.

- Chính sách này giúp nhiều người lao động lớn tuổi, lao động tự do có cơ hội chạm tới lương hưu, thay vì mất trắng.

(4) Tăng cường hỗ trợ đối với người tham gia BHXH tự nguyện

- Nhà nước tiếp tục có chính sách hỗ trợ mức đóng BHXH tự nguyện theo tỷ lệ % mức chuẩn nghèo.

- Người lao động tự do, thu nhập bấp bênh có thêm động lực tham gia hệ thống an sinh.

(5) Siết chặt quản lý và bảo vệ quyền lợi người lao động

- Luật quy định rõ trách nhiệm cơ quan BHXH trong việc công khai, minh bạch quá trình đóng - hưởng của người lao động.

- Tăng cường cơ chế giám sát, đảm bảo người lao động không bị thất thoát quyền lợi do doanh nghiệp chậm, nợ hay trốn đóng BHXH.

>>> Xem thêm:

III. Nghĩa vụ và trách nhiệm mới của doanh nghiệp theo Luật BHXH 2025

Bên cạnh những thay đổi đối với người lao động, Luật BHXH 2024 (Luật số 41/2024/QH15) đã mở rộng và siết chặt hơn trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc quản lý, minh bạch và bảo vệ quyền lợi người lao động.

(1) DN tham gia BHXH bắt buộc cho nhiều đối tượng hơn

- Người quản lý doanh nghiệp, quản lý hợp tác xã không hưởng lương nay vẫn thuộc diện bắt buộc tham gia.

- Chủ hộ kinh doanh cá thể có đăng ký kinh doanh cũng phải đóng BHXH cho bản thân và nhân viên.

- Điều này làm tăng trách nhiệm đóng góp, đồng thời mở rộng mạng lưới bao phủ BHXH.

(2) Siết chặt trách nhiệm nộp và trích đóng BHXH

- Doanh nghiệp phải trích nộp đầy đủ, đúng thời hạn phần BHXH của NLĐ và phần nghĩa vụ của doanh nghiệp.

- Nếu chậm, nợ hoặc trốn đóng, cơ quan BHXH có quyền công khai trên phương tiện thông tin đại chúng, áp dụng biện pháp cưỡng chế thu hồi nợ.

(3) Trách nhiệm minh bạch thông tin

- Doanh nghiệp phải cập nhật quá trình đóng BHXH của NLĐ trên cổng thông tin điện tử (VssID, VNeID, Cổng thông tin Quốc gia) để người lao động có thể tự kiểm tra.

- Quy định này giúp tránh tình trạng “nhân viên bị mất quyền lợi vì không biết doanh nghiệp nợ BHXH”.

(4) Hỗ trợ người lao động khi rút BHXH một lần và bảo lưu

- Khi người lao động có yêu cầu rút một lần hoặc bảo lưu, doanh nghiệp phải hoàn tất thủ tục nhanh chóng, không kéo dài.

- Đồng thời, phải giải thích rõ quyền lợi lâu dài để người lao động có quyết định đúng đắn.

(5) Nghĩa vụ chấm dứt hợp đồng lao động

- Doanh nghiệp phải xác nhận đầy đủ thời gian đóng BHXH, BHTN, BHTNLĐ-BNN để người lao động thuận lợi trong quyết toán và hưởng chế độ sau này.

- Đây là điểm mới giúp giảm thiểu tình trạng người lao động bị mất sổ, thiếu thời gian đóng do doanh nghiệp không xác nhận.

Bảng so sánh nghĩa vụ doanh nghiệp: Luật BHXH 2014 cũ với Luật BHXH 2025

Nội dung	Luật BHXH 2014 cũ	Luật BHXH 2024 mới (Luật số 41/2024/QH15)
Đối tượng tham gia	Chủ yếu là người lao động có hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên	Mở rộng thêm: quản lý doanh nghiệp, chủ hộ kinh doanh cá thể, dân quân thường trực, người lao động hưởng sinh hoạt phí…
Trách nhiệm nộp BHXH	Nộp đúng hạn, nhưng chế tài chưa mạnh	Siết chặt, có cơ chế cưỡng chế, công khai doanh nghiệp nợ BHXH
Minh bạch thông tin	Chủ yếu quản lý qua sổ BHXH giấy	Doanh nghiệp phải cập nhật online qua các ứng dụng điện tử, người lao động tự tra cứu
Khi người lao động nghỉ việc, chấm dứt hợp đồng	Xác nhận quá trình tham gia, nhưng nhiều doanh nghiệp chậm hoặc không làm	Bắt buộc phải xác nhận đầy đủ, xử phạt nếu không thực hiện

>>> Xem thêm:

IV. Người lao động cần làm gì để bảo vệ quyền lợi BHXH?

Người lao động không chỉ là người thụ hưởng mà còn cần chủ động theo dõi, giám sát và bảo vệ quyền lợi của mình. Việc nắm rõ các bước thực hiện sẽ giúp người lao động không bị thiệt thòi, đặc biệt trong các tình huống doanh nghiệp nợ, trốn đóng hoặc thủ tục chậm trễ.

- Theo dõi quá trình tham gia BHXH tự nguyện

Đăng nhập cổng thông tin BHXH Việt Nam hoặc ứng dụng VssID để kiểm tra dữ liệu đóng BHXH.
Đối chiếu thông tin trên hệ thống với bảng lương hàng tháng để phát hiện sai lệch kịp thời.
Yêu cầu bộ phận HR/kế toán giải trình ngay khi có sự chênh lệch.

- Lưu trữ và bảo quản sổ BHXH, giấy tờ liên quan

Dù hiện nay dữ liệu đang được số hóa, nhưng sổ BHXH vẫn là chứng cứ pháp lý quan trọng.
Người lao động cần sao lưu bản điện tử hoặc giữ bản photo phòng trường hợp mất sổ.Các quyết định lương, hợp đồng lao động, phụ lục hợp đồng cũng cần lưu trữ cẩn thận.

- Nắm rõ quyền lợi theo luật mới

Quyền hưởng trợ cấp một lần cho thân nhân khi người tham gia BHXH qua đời.
Quyền được nhận hỗ trợ từ ngân sách nhà nước khi tham gia BHXH tự nguyện.
Quyền bảo lưu thời gian tham gia BHXH nếu nghỉ việc, không bắt buộc phải rút BHXH một lần ngay.
Quyền được cấp mã định danh BHXH, đồng bộ với căn cước công dân để quản lý thông tin thuận tiện hơn.

- Hỏi - đáp và khiếu nại khi quyền lợi bị xâm phạm

Khi phát hiện doanh nghiệp nợ hoặc trốn đóng, NLĐ có quyền gửi đơn kiến nghị lên cơ quan BHXH địa phương.
Có thể liên hệ tổng đài BHXH Việt Nam 1900.9068 để được tư vấn và hỗ trợ.
Trường hợp nghiêm trọng, NLĐ có thể khởi kiện ra tòa án lao động để đòi lại quyền lợi chính đáng.

V. Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì để tuân thủ Luật BHXH 2024?

Trách nhiệm của doanh nghiệp trong quản lý và đóng BHXH cho người lao động ngày càng chặt chẽ hơn khi Luật Bảo hiểm xã hội số 41/2024/QH15 chính thức có hiệu lực. Việc chuẩn bị sớm không chỉ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro pháp lý, mà còn tạo dựng uy tín, thu hút và giữ chân nhân tài.

- Rà soát toàn bộ hợp đồng lao động và cơ cấu nhân sự

Đảm bảo mọi người lao động có hợp đồng từ 1 tháng trở lên đều được tham gia BHXH bắt buộc.
Kiểm tra các trường hợp lao động thời vụ, bán thời gian để tránh bỏ sót đối tượng phải đóng.
Cập nhật quy chế lương - thưởng theo quy định mới để tránh mâu thuẫn với dữ liệu BHXH.

- Tăng cường minh bạch trong đóng và kê khai BHXH

Doanh nghiệp cần kê khai chính xác mức đóng dựa trên tiền lương thực nhận, bao gồm phụ cấp, khoản bổ sung cố định theo quy định.
Thực hiện nộp BHXH đúng hạn hàng tháng, tránh tình trạng nợ, trốn đóng.
Ứng dụng hệ thống kê khai điện tử để giảm sai sót và tăng tính minh bạch.

- Chuẩn bị ngân sách BHXH theo tỷ lệ đóng mới

Doanh nghiệp phải tính toán trước quỹ lương và chi phí BHXH theo tỷ lệ quy định (hiện là 21,5% quỹ lương đóng BHXH bắt buộc).
Dự báo chi phí nhân sự trung hạn, đặc biệt với doanh nghiệp đang mở rộng quy mô, tuyển nhiều lao động.
Đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, cần lập kế hoạch tài chính BHXH riêng, tránh áp lực khi đến kỳ nộp.

- Đào tạo và cập nhật kiến thức BHXH cho bộ phận nhân sự/kế toán

Tổ chức tập huấn về quy định mới trong Luật BHXH 2024.
Hướng dẫn nhân sự và kế toán sử dụng các công cụ quản lý BHXH điện tử.
Nâng cao kỹ năng xử lý các tình huống: người lao động nghỉ việc, chốt sổ BHXH, hỗ trợ người lao động hưởng chế độ.

- Phối hợp làm việc với cơ quan BHXH

Thường xuyên trao đổi với BHXH địa phương để cập nhật hướng dẫn mới.
Khi có thay đổi về nhân sự, hợp đồng hoặc tiền lương, doanh nghiệp cần phải báo cáo kịp thời.
Xây dựng kênh nội bộ hỗ trợ người lao động trong việc tra cứu và giải quyết chế độ BHXH.

>>> Xem thêm:

VI. Tổng hợp danh sách việc cần làm cho người lao động và doanh nghiệp

Đối tượng	Hạng mục cần thực hiện	Chi tiết	Mốc thời gian/Lưu ý
Người lao động	Kiểm tra thông tin tham gia BHXH	- Đăng nhập VssID hoặc tra cứu trên cổng BHXH. - Đối chiếu thông tin cá nhân, thời gian tham gia, mức đóng.	Thường xuyên (3–6 tháng/lần).
	Giữ gìn sổ BHXH và giấy tờ liên quan	- Đảm bảo thông tin trong sổ BHXH chính xác. - Lưu giữ hợp đồng lao động, quyết định lương, quyết định thôi việc.	Khi ký hợp đồng, khi nghỉ việc hoặc chuyển công ty.
	Nắm quyền lợi hưởng chế độ	- Tìm hiểu rõ các chế độ: ốm đau, thai sản, thất nghiệp, hưu trí. - Đặc biệt chú ý quy định mới về BHXH một lần và chế độ trợ cấp ngắn hạn.	Khi có biến động về việc làm, sức khỏe.
	Chủ động yêu cầu công ty đóng đủ BHXH	- Nếu phát hiện nợ hoặc chậm đóng, yêu cầu doanh nghiệp khắc phục ngay. - Trường hợp doanh nghiệp cố tình trốn đóng, có thể gửi khiếu nại tới BHXH hoặc thanh tra lao động.	Ngay khi phát hiện sai phạm.
	Cân nhắc tham gia BHXH tự nguyện	- Đảm bảo không gián đoạn thời gian đóng. - Tăng cơ hội nhận lương hưu đầy đủ.	Khi nghỉ việc hoặc làm tự do.
Doanh nghiệp	Rà soát hợp đồng lao động	- Bao quát người lao động từ hợp đồng ≥ 1 tháng. - Không bỏ sót lao động thời vụ, bán thời gian.	Đầu năm hoặc khi tuyển mới.
	Kê khai, đóng BHXH đúng quy định	- Kê khai đầy đủ mức lương, phụ cấp theo luật. - Đóng BHXH đúng hạn qua cổng điện tử.	Hàng tháng (trước ngày 30).
	Lập kế hoạch ngân sách BHXH	- Tính toán chi phí BHXH (21,5% quỹ lương). - Dự phòng rủi ro khi mở rộng nhân sự.	Hàng quý/năm.
	Cập nhật kiến thức Luật BHXH 2024	- Đào tạo nhân sự/kế toán về quy định mới. - Theo dõi văn bản hướng dẫn từ BHXH Việt Nam.	Sau ngày hiệu lực 01/07/2025
	Phối hợp hỗ trợ người lao động	- Giải đáp thắc mắc, hướng dẫn thủ tục hưởng chế độ. - Thiết lập kênh hỗ trợ nội bộ (email, hotline HR).	Thường xuyên.
	Báo cáo và làm việc với cơ quan BHXH	- Thực hiện báo cáo thay đổi lao động, lương, nghỉ việc. - Kịp thời giải trình khi có yêu cầu thanh tra.	Khi phát sinh sự việc.

Kết luận: Luật Bảo Hiểm Xã Hội Số 41/2024/QH15 Mới Nhất 2025 không chỉ đơn thuần là sự thay đổi về quy định, mà còn là bước tiến lớn trong việc bảo đảm an sinh xã hội bền vững. Với người lao động, đây là cơ hội để được bảo vệ tốt hơn, hưởng chế độ đầy đủ hơn. Với doanh nghiệp, đây là trách nhiệm nhưng cũng là cách nâng cao uy tín và xây dựng nguồn nhân lực gắn bó.

>>> Xem thêm:

-------------------------

Nếu bạn muốn phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực nhân sự, hãy tham gia các khóa học tại Lê Ánh HR. Các khóa học này không chỉ giúp bạn nâng cao kỹ năng mà còn liên tục cập nhật những kiến thức mới nhất. Để biết thông tin chi tiết, bạn vui lòng liên hệ với chúng tôi theo số hotline: 0904.84.8855 để được tư vấn trực tiếp về các khoá học này.

LÊ ÁNH HR - Nơi đào tạo hành chính nhân sự uy tín nhất hiện nay, đã tổ chức thành công rất nhiều khóa học thuộc lĩnh vực quản trị hành chính nhân sự từ cơ bản đến chuyên sâu, học viên có thể tham khảo thêm:

Ngoài các khóa học hành chính nhân sự chất lượng thì trung tâm Lê Ánh còn cung cấp các khóa học kế toán tổng hợp online - offline, khóa học xuất nhập khẩu online/offline chất lượng tốt nhất hiện nay.

Thực hiện bởi: LÊ ÁNH HR - TRUNG TÂM ĐÀO TẠO NGHIỆP VỤ HÀNH CHÍNH NHÂN SỰ SỐ 1 VIỆT NAM

0.0

(0 lượt đánh giá) Viết đánh giá